Truyền hình

Nếu là một khán giả theo dõi phim truyền hình, bạn gần như có thể tìm thấy bất cứ tác phẩm nào trên TikTok, chỉ cần gõ từ khóa. Mỗi từ khóa cho ra vô số kết quả đến từ những tài khoản khác nhau. Có thể nói phim truyền hình Việt đang là một "mỏ tài nguyên" để các TikToker khai thác nội dung.

Trong đó, không ít kênh "review", tổng hợp theo từng tập phim, chia thành nhiều video ngắn. Tính trung bình, mỗi video thu về hàng nghìn lượt xem, thậm chí lên đến con số hàng triệu nếu đó là bộ phim đang được chú ý.

Tình trạng tràn lan video phim truyền hình dẫn đến những mặt trái cũng như làm dấy lên câu hỏi về vấn đề bản quyền.

Chưa thể kiểm soát bản quyền

Trong thông báo về khiếu nại bản quyền do TikTok đưa ra, nội dung có đoạn: "Tiêu chuẩn cộng đồng và điều khoản dịch vụ của chúng tôi nghiêm cấm những nội dung vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của bên thứ ba. Chúng tôi tôn trọng các yêu cầu gỡ xuống hợp lệ do vi phạm luật bản quyền và luật nhãn hiệu. Khi nhận được thông báo có hiệu lực về khả năng xảy ra vi phạm quyền sở hữu trí tuệ từ chủ thể nắm quyền, TikTok sẽ xóa nội dung bị cáo buộc vi phạm một cách kịp thời".

Điều này đồng nghĩa TikTok không có hệ thống tự động quét, phát hiện và ngăn chặn vi phạm bản quyền. Người dùng phải chủ động theo dõi rồi gửi báo cáo theo từng bước để được giải quyết. Với số lượng lớn video được đăng tải trực tuyến hàng ngày, rất khó khăn cho chủ sở hữu để có thể canh chừng và truy quét hành vi xấu.

Thời gian qua, Thương ngày nắng về có lẽ là phim truyền hình được đề cập nhiều nhất trên nền tảng này. Riêng hashtag #thuongngaynangvephan2 đạt tổng cộng hơn 740 triệu lượt xem. Đa số video có thời lượng vài phút, tập trung vào những phân cảnh ấn tượng. Nhưng một số kênh khác cập nhật đầy đủ từng tập với độ dài mỗi video khoảng 9 phút.

Ngoài ra, Cây táo nở hoa, Hương vị tình thân hay Gạo nếp gạo tẻ cũng được chia sẻ rầm rộ. Tính đến 19/8, từ khóa #caytaonohoa thu về hơn 462 triệu lượt xem.

Thậm chí, những phim cũ hơn nữa như Quỳnh búp bê, Sống chung với mẹ chồng, Sinh tử, Người phán xử, Về nhà đi con... vẫn xuất hiện tràn ngập trên nền tảng này.

Một số tác phẩm mới lên sóng VTV gần đây như Đấu trí, Chồng cũ vợ cũ người yêu cũ, Gara hạnh phúc... cũng đang được các kênh TikTok tận dụng triệt để. Tổng video liên quan phim Gara hạnh phúc hiện có hơn 100 triệu view, dù phim mới trải qua 6 tập.

Trả lời Zing, đại diện của đơn vị VFC - chủ sở hữu loạt phim truyền hình nói trên - cho biết họ nắm bắt được việc hiện nay nhiều kênh đăng video phim khi chưa xin phép nhưng chưa có phương án giải quyết.

Theo vị đại diện này, TikTok không có hệ thống bảo vệ bản quyền như một số nền tảng mạng xã hội khác, do đó rất khó để kiểm soát. Nhưng anh cho rằng sẽ đến lúc vấn đề bản quyền được làm chặt. Trước đây, Facebook cũng từng như thế, cho phép người dùng chia sẻ bất cứ thứ gì mình muốn mà không sợ bị chặn.

Tình trạng nhiễu loạn

Loạn phim truyền hình Việt trên TikTok, đó là thực tế đang diễn ra. Có khi cùng một phim, cùng phân cảnh, tình huống, mỗi kênh lại có cách khai thác khác nhau. Điều gây khó chịu là nhiều video được gắn dòng chú thích bâng quơ hoặc tiêu đề theo hướng giật gân, câu view phản cảm. Nếu chỉ lướt qua, người dùng có thể không nhận ra đó là trích đoạn phim, cho đến khi mở video.

Trong trường hợp này, các kênh đăng tải thường nhắm đến những cảnh phim kịch tính như tranh cãi, đánh ghen, xô xát, phân đoạn tình cảm (ôm hôn, âu yếm), hình ảnh gợi cảm nhằm kích thích sự tò mò.

"Nữ sinh bị tung clip nóng lên mạng", "Đặc sản tươi sống chiêu đãi sếp", "Loại chồng chó chui gầm chạn", "Chồng đi tiếp khách trên giường", "Đại ca đi tù về, xóm làng đến chơi"... là một vài trong số rất nhiều tiêu đề được gắn lên các trích đoạn phim.

Bộ phim Sinh tử (đạo diễn Khải Hưng và Mai Hiền) được đăng tải trên một kênh TikTok với các dòng chú thích gây sốc như "Lời xin lỗi của một dân chơi", "Triết lý của một tiểu tam", "Chó cùng thì cắn càn", "Tú ông xử lý chân dài"... Mỗi video này đều đạt lượng xem tương đối lớn.

Tương tự, tác phẩm Gạo nếp gạo tẻ được lồng ghép bên cạnh những cụm từ hàm ý câu dẫn, ví dụ "Một khi đã máu thì đừng hỏi bố cháu là ai" hay "Song Luân ôm chị đại Thúy Ngân và cái kết thốn" (Song Luân và Thúy Ngân là diễn viên tham gia phim).

Không sai nếu nói phim truyền hình Việt đang bị biến thành công cụ giải trí trên TikTok. Người xem có khi không cần biết nội dung toàn bộ tác phẩm ra sao, ai đạo diễn, ai đóng chính, kết phim thế nào. Họ cứ thế sa đà vào những video vài phút, thậm chí vài giây không hồi kết.

Khán giả Thu Thảo (25 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: "Tôi không theo dõi phim truyền hình thường xuyên trên sóng, nhưng gần như phim nào tôi cũng thấy có trên TikTok. Và đúng là nhiều video sử dụng chiêu giật tít để câu kéo người xem. Họ có thể dùng một câu thoại của nhân vật trong phim hoặc chi tiết rất nhỏ để giật lên. Khi một bộ phim bị cắt vụn thành hàng trăm video như vậy cùng những thông điệp sai lệch, tất yếu ảnh hưởng đến tác phẩm gốc”.

Khán giả Mai Linh (30 tuổi) nêu ý kiến: “Nhìn vào tổng thể, đúng là đang loạn phim truyền hình trên TikTok. Những bộ phim từ xa xưa như Phía trước là bầu trời, Đi qua mùa hạ, Chạy án đều được đăng lại rất nhiều. Cá nhân tôi không đồng tình với cách chú thích ỡm ờ, dùng từ ngữ nhạy cảm của một số kênh”.

Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài, nhiều khả năng sẽ tác động đến thói quen xem phim của khán giả Việt. Thay vì tìm đến các kênh phát sóng và nền tảng trực tuyến chính thống, khán giả xem phim ngay trên TikTok. Và như đã đề cập ở trên, vấn đề này tồn tại những mặt trái, những khía cạnh độc hại đối với người dùng.

Về lâu dài, việc khán giả thay đổi cách thức xem phim cũng sẽ gây thiệt hại cho các đơn vị sản xuất. Trao đổi với Zing, đại diện của một nhà sản xuất nhận định: “Hiện tại, khó để ước tính mức độ thiệt hại đến đâu. Nhưng sự ảnh hưởng là điều có thể nhìn rõ ngay từ bây giờ”.