Điện ảnh

Nhà bà Nữ tiếp tục chinh phục cột mốc doanh thu mới, với 450 tỷ đồng (tính đến sáng 16/2). Con số này giúp đứa con tinh thần của Trấn Thành trở thành phim điện ảnh Việt ăn khách nhất mọi thời.

Vướng không ít tranh cãi về kịch bản, nội dung phim, song khó phủ nhận sức hút đến từ thương hiệu Trấn Thành. Dẫu vậy, thành tích về doanh thu của Nhà bà Nữ được xem là hiện tượng đơn lẻ giữa hàng chục bộ phim Việt thất bại đau đớn tại phòng vé vài năm qua.

Trước câu hỏi: “Sau Nhà bà Nữ, phim Việt có thể chinh phục giấc mơ nghìn tỷ đồng không?”, giới làm phim đều đồng thuận với đáp án: “Có”. Song nhà sản xuất, đạo diễn trong nước cho rằng để đi tới cột mốc nghìn tỷ đồng ở phòng vé là hành trình dài và cần nỗ lực lớn từ giới làm phim, sự ủng hộ lớn của khán giả, quan trọng nhất là chính sách bảo hộ phim nội địa, mở rộng hệ thống rạp chiếu phim trên cả nước.

Lý do phim Việt chưa đạt nghìn tỷ đồng

Ở châu Á, gần hai thập kỷ trước, Hàn Quốc đã có những tác phẩm điện ảnh đầu tiên cán mốc doanh thu trên 43 triệu USD (khoảng 1.000 tỷ đồng) với The Host, The King and the Clown, Dragon Wars: D-War… Theo thống kê của KOFIC (Hội đồng điện ảnh Hàn Quốc), năm 2006, bộ phim The Host (đạo diễn Bong Joon Ho) giành 59,7 triệu USD. Khi đó, dân số nước này là 48,44 triệu người.

Tính đến tháng 7/2022, phim Hàn ăn khách mọi thời đại tiếp tục thuộc về Bong Joon Ho với Parasite (Ký sinh trùng, 2019) với 266 triệu USD (khoảng 6.118 tỷ đồng).

Đến nay, số lượng tác phẩm điện ảnh Hàn vượt mốc 43 triệu USD được thống kê lên tới gần 50 phim. Dân số Hàn Quốc hiện tại khoảng 51 triệu người, số lượng rạp chiếu là 2.200. Trung bình mỗi người Hàn xem 4 bộ phim nội địa mỗi năm.

Ở thị trường điện ảnh Thái Lan, vào năm 2017, tác phẩm Bad Genius (Thiên tài bất hảo) của đạo diễn Nattawut Poonpiriya từng đạt doanh thu 44,5 triệu USD (khoảng 1.023 tỷ đồng) trên toàn cầu (theo thống kê từ Box Office Mojo). Một bộ phim khác của Thái Lan là Pee Mak Prakanong (Tình người duyên ma, 2013) cũng thu về 34 tỷ USD (khoảng 782 tỷ đồng). Hiện Thái Lan có khoảng 1.100 rạp chiếu và dân số 70,1 triệu người.

So với các nước láng giềng, thị trường điện ảnh Việt được đánh giá tiềm năng, nhất là trong điều kiện dân số đông và trẻ như hiện nay. Số lượng rạp chiếu phim trong nước hiện ở mức 1.200. Mỗi năm, hàng chục phim Việt phát hành. Ở giai đoạn đỉnh cao, vào năm 2019, có 42 tác phẩm điện ảnh Việt công chiếu, doanh thu đạt 4.100 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong một thập kỷ qua, chưa một bộ phim Việt nào đạt đến con số 43 triệu USD (khoảng 1.000 tỷ đồng) tại phòng vé. Hai tác phẩm điện ảnh ăn khách nhất mọi thời thuộc về Nhà bà Nữ (450 tỷ đồng) và Bố già (420 tỷ đồng).

Lý giải việc điện ảnh nước nhà chưa có tác phẩm nào đạt mốc nghìn tỷ đồng doanh thu, đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn lấy trường hợp Nhà bà Nữ để phân tích.

Đạo diễn nói trong khoảng thời gian 3 tuần đầu tiên phát hành, hầu như suất chiếu tại các hệ thống rạp trên cả nước đều tập trung cho Nhà bà Nữ, ước chừng 60%. Chị chị em em 2 chiếm khoảng 20% suất chiếu. Như vậy, tỷ lệ suất chiếu 75-80% dành cho một phim Việt tại nhà rạp là điều khó có thể xảy đến.

"Đối với Nhà bà Nữ, 2/3 công suất của toàn bộ hệ thống rạp chiếu cả nước đã được huy động để sau 4 tuần phim đạt được con số khoảng 430 tỷ đồng. Hiện giờ doanh thu phim đã hạ nhiệt mạnh, nên sẽ khó có tăng đột biến nữa. Nhiều khả năng phim sẽ rời rạp với doanh thu trên 450 tỷ đồng. Nếu dùng một phép tính nhân đơn giản, có thể thấy rằng muốn có một phim đạt doanh thu 1.000 tỷ đồng, điều kiện đầu tiên phải thỏa mãn là quy mô hệ thống rạp chiếu cả nước, tăng ít nhất gấp đôi. Tức là cần khoảng 2.000 đến 2.400 phòng chiếu trên cả nước”, đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn cho biết.

Ngoài ra, theo nam đạo diễn, ngoài việc lôi kéo được đối tượng khán giả mê điện ảnh, phim của Trấn Thành còn thu hút đối tượng khách hàng lớn tuổi, thu nhập thấp, thậm chí chưa từng xem phim tại rạp. Doanh thu của phim cũng được bổ sung đáng kể từ những thị trường ở các tỉnh lẻ. Đây là lý do khiến Nhà bà Nữ vượt xa khoảng cách những phim Việt khác vài trăm tỷ đồng doanh thu.

"Để một phim Việt đạt được con số 1.000 tỷ đồng doanh thu cần lượng khán giả đông gấp vài lần so với Nhà bà Nữ. Vì thế, chúng ta phải chờ khá lâu để có thể chứng kiến một bộ phim nội địa có doanh thu nghìn tỷ", vị này nói.

Giấc mơ phim Việt nghìn tỷ có khả dĩ

Trong bối cảnh hiện tại, phim Việt khó khăn để có thể chinh phục doanh thu nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, ông Nguyễn Phong Việt - người có nhiều năm quan sát thị trường điện ảnh - cho rằng giấc mơ này hoàn toàn có thể đạt được nếu có sự đồng lòng, chung sức từ cơ quan ban ngành, giới làm phim và khán giả.

Ông Việt nhìn nhận hiện nay, sự thành công của một bộ phim chủ yếu đến từ sự cố gắng của một vài cá nhân rất đơn lẻ trong thị trường điện ảnh non trẻ nước nhà.

"Để Việt Nam chinh phục giấc mơ nghìn tỷ doanh thu cho một phim chiếu rạp, cần sự đồng bộ về mặt nhân sự ở quy trình sản xuất và sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý trong việc tạo ra cơ chế hỗ trợ sản xuất, phát hành và bảo hộ suất chiếu cho phim Việt trước sự cạnh tranh quá lớn từ bom tấn Hollywood, Hàn Quốc", ông Nguyễn Phong Việt chia sẻ.

Đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn viện dẫn trường hợp của phim Thái - Bad Genius - với doanh thu nội địa chỉ đạt 3 triệu USD. Phần lớn doanh thu của phim đến từ thị trường quốc tế, trong đó thị trường Trung Quốc chiếm trên 40 triệu USD.

Ông Tuấn chỉ ra nếu trong tương lai gần, một bộ phim Việt có chất lượng tương đương Bad Genius, tạo hiệu ứng quốc tế, đồng thời thỏa mãn được các điều kiện để được nhập chiếu vào một thị trường lớn và tương đồng về văn hóa như Trung Quốc, câu chuyện tạo ra doanh thu 1.000 tỷ đồng là điều có thể đạt được.

Theo ông Tuấn, vấn đề đặt ra là nhà sản xuất phim Việt có khát vọng coi thế giới như một thị trường điện ảnh cần chinh phục. Và rộng hơn là dũng khí, tài năng của giới làm phim, để phác thảo ra chiến lược kinh doanh cho một dự án phim vươn tầm quốc tế.

"Phim Việt buộc phải làm được điều đó bằng nội lực của chính mình, làm sao tạo ra được những bộ phim mang tính toàn cầu mà vẫn mang những nét độc đáo của đất nước. Trên hành trình mới này, nâng niu và bồi đắp sức sáng tạo, tính nguyên bản cho phim Việt Nam là sứ mệnh không của riêng ai. Sau một quãng thời gian phát triển về số lượng, giờ là lúc bắt đầu phát triển về chất lượng, và tất cả các bên trong ngành đều phải chung tay phấn đấu cho mục tiêu này", đạo diễn kết luận.