Điện ảnh

Phim đầu tay Maggie Gyllenhaal đạo diễn và viết kịch bản là một trong những dự án điện ảnh gây chú ý nhất trước mùa Oscar 2022. Tác phẩm ra mắt tại Liên hoan phim Venice hồi tháng 9/2021 và thắng giải Golden Osella (Kịch bản hay nhất), phát hành công khai trên Netflix đầu năm nay. Dự án quy tụ dàn diễn viên giàu thực lực như ngôi sao đoạt giải Oscar Olivia Colman, minh tinh 50 sắc thái Dakota Johnson...

Kịch bản dựa trên tiểu thuyết cùng tên của nhà văn người Italy Elena Ferrante. Câu chuyện xoay quanh nữ giáo sư văn học tuổi trung niên Leda (Olivia Colman đóng), sống và làm việc ở Cambridge, gần Boston (tức đại học Harvard). Nghỉ hè, bà một mình đến vùng biển ở Hy Lạp du lịch tìm sự yên tĩnh và gặp Nina (Dakota Johnson), phụ nữ trẻ có con gái Elena ba tuổi. Một hôm, khi đang cãi nhau với chồng, Nina để lạc con. Leda giúp cô tìm lại Elena nhưng bí mật trộm búp bê của cô bé và giấu ở phòng khách sạn.

Những ngày sau, gia đình Nina làm nhiều cách để tìm lại món đồ chơi, nhằm giúp Elena vui lên. Trong khi đó, Leda âm thần quan sát và phát hiện nhiều bí mật riêng tư của dân địa phương. Kỳ nghỉ của nữ giáo sư dần trở thành cuộc đấu tranh tư tưởng của bà, người từng quyết định bỏ chồng và các con để sống tự do theo ý mình.

The Lost Daughter là một tác phẩm giàu tính nữ, từ câu chuyện, nhân vật cho đến ngôn ngữ điện ảnh.

Phim khai thác chủ đề ẩn chứa tranh cãi về thiên chức của phụ nữ. Hai nhân vật Leda và Nina đối lập về xuất thân, học vấn và tính cách. Họ có một điểm chung - cùng trở nên kiệt sức khi nuôi con. Leda từng là cô gái trẻ mê văn học và sống đầy nhiệt huyết, phóng khoáng. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân cùng việc nuôi hai con gái khiến bà khủng hoảng, dẫn đến những vết thương nặng nề về tâm lý. Trong khi đó, Nina dần nếm trải sự căng thẳng khi một mình nuôi bé Elena vì người chồng vô trách nhiệm, thường bỏ bê hai mẹ con.

Nina như là quá khứ của Leda và bà cũng đồng cảm, lo lắng cho tương lai của cô. Bà chứng kiến Nina đối mặt nhiều khó khăn, đưa ra các hành động tương tự mình trong quá khứ. Suốt bộ phim, nữ giáo sư cố gắng giúp đỡ nhưng không biết phải làm sao cho đúng vì bản thân cũng hoang mang, đau đớn với những lựa chọn của mình.

Đạo diễn Maggie Gyllenhaal chọn những hình ảnh giàu tính nữ lên màn ảnh. Nước xuất hiện xuyên suốt bộ phim, từ biển, bồn tắm cho đến những hạt mưa. Những làn nước tạo cảm giác dịu dàng nhưng đôi khi cũng đầy sóng gió, như số phận và tính cách các nhân vật chính. Gyllenhaal dành nhiều thời lượng cho những cảnh quay cận tập trung bộ phận liên tưởng đến nữ giới như ngực, hông... Các phân đoạn khỏa thân trong phim không tạo cảm giác phản cảm, gợi dục. Những hình thể đối lập của Leda hai phiên bản già - trẻ cũng giúp thể hiện thông điệp sự hy sinh của phụ nữ sau khi sinh con.

Tuyến nhân vật quan trọng trong phim là phụ nữ. Olivia Colman có cơ hội khoe tài diễn xuất trong vai chính. Leda hiện lên độc lập, mạnh mẽ, thanh lịch nhưng đôi khi nhút nhát, kỳ quặc. Ngay từ đầu phim, ngôi sao từng đoạt giải Oscar gây tò mò cho người xem về quá khứ của nhân vật chính bằng hàng loạt hành động khó hiểu. Colman cũng khiến Leda trở nên duyên dáng hơn trên màn ảnh dù bà có nhiều hành động thẳng thắn đến mức thô lỗ. Giới phê bình dự đoán vai diễn nhiều khả năng giúp diễn viên người Anh có đề cử Oscar thứ ba trong sự nghiệp, sau The Favourite (2018) và The Father (2020).

Dakota Johnson tập trung thể hiện Nina theo hình mẫu cô gái trẻ gặp quá tải khi sinh con quá sớm. Nhân vật xuất hiện với thân hình đầy sức sống nhưng luôn mệt mỏi, vô vọng. Johnson cũng thành công trong việc diễn tả sự dịu dàng, điềm tĩnh với con gái nhỏ tuổi nghịch ngợm, phá phách, dù nhân vật trải qua nhiều căng thẳng trong nội tâm.

Dù là tác phẩm đầu tay, Maggie Gyllenhaal thể hiện sự chắc chắc và tinh tế khi ngồi ghế đạo diễn. Gần 30 năm kinh nghiệm tại Hollywood trong vai trò diễn viên giúp nhà làm phim không nao núng. Gyllenhaal lồng ghép các phân đoạn quá khứ, hiện tại một cách khéo léo, giữ tiết tấu hợp lý, mạch phim chậm nhưng không lan man. Câu chuyện thời trẻ của Leda (Jessie Buckley đóng) chen giữa những phân đoạn thời hiện tại. Khán giả dần hiểu hơn về nhân vật và những hành động khó hiểu của bà.

Một số đoạn được đẩy lên cao trào, tạo hồi hộp và tò mò cho người xem. Từ đầu, Leda đã xuất hiện cùng nhiều bí ẩn. Đến cuối, mạch phim trở nên nhanh hơn khi nhân vật để lộ những hành động quái gở với nhóm dân bản xứ. Êkíp chuyển từ tông màu lạnh của nước sang tông màu ấm của đèn đường nhuộm sắc vàng, đỏ, tăng kịch tính và báo hiệu mối nguy hiểm sắp đến với Leda. Giới phê bình đánh giá cao cách Gyllenhaal xây dựng hồi kết phim, cho rằng nó thoát khỏi nguyên tác văn học và đem đến thêm nhiều thông điệp nhân văn cho phim.

Tác phẩm gồm nhiều chi tiết, lời thoại mang tính biểu tượng, ẩn dụ. Tất cả được cài cắm một cách có chủ đích, xuất hiện trong những phân đoạn quan trọng. Đạo diễn không cung cấp lời giải thích, để khán giả tự suy tưởng. Một số hình ảnh ẩn dụ tiêu biểu trong phim như quả cam, búp bê... Các con gái của Leda và Nina đều yêu cầu mẹ gọt vỏ cam một cách liền mạch, không đứt quãng để tạo thành một vệt dài giống hình con rắn. Hình ảnh khiến người xem liên tưởng đến áp lực không ngừng nghỉ của người mẹ. Trái cam cũng tượng trưng ký ức đẹp hiếm hoi của Leda với các con.

Đạo diễn chọn lối mở và kết bằng hai phân đoạn phim có nhiều điểm tương đồng - Leda lang thang bên bờ biển. Phương pháp có tên gọi "bookend" này không mới nhưng hiệu quả với câu chuyện The Lost Daughter. Dù cùng bối cảnh, suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật hoàn toàn đối lập sau khi trải qua một hành trình tư tưởng. Đồng thời, cảnh mở đầu như ám chỉ kết phim giống một chi tiết hư ảo, chỉ tồn tại trong tưởng tượng của Leda. Khán giả có thể tự chọn cái kết mình muốn, bi kịch hoặc tươi sáng cho số phận của nữ chính.

The Lost Daughter nhận nhiều lời khen từ giới phê bình, được xếp hạng "tươi" trên Rotten Tomatoes với 96% đánh giá tích cực trên tổng 181 bài đánh giá. Đa phần khen ngợi trình độ làm phim của Maggie Gyllenhaal và màn thể hiện của dàn diễn viên. Tuy nhiên, tác phẩm chịu những phản ứng đa chiều từ khán giả, chỉ đạt điểm trung bình 45% trên Rotten Tomatoes. Một số chê câu chuyện thiếu hấp dẫn và không đồng tình một số thông điệp.